Wszyscy, którzy zjawią się na placu Kościuszki w piątek, 11 czerwca o godz. 12, będą mogli zobaczyć i usłyszeć trzy armaty. Pierwsza z nich to bombarda z początku XV wieku, jest repliką wykonaną na podstawie znalezisk i ikonografii pochodzących z przełomu XIV i XV wieku, z czasów bitwy pod Grunwaldem. Druga to replika hufnicy z połowy XV wieku, wykonana na podstawie zabytku z Muzeum Wojska Polskiego, datowana na okres wojny trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim. Trzecie działo, które zaprezentuje Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą to rekonstrukcja działa nazywanego organkami 15-lufowymi z XVI – XVII wieku. Jak zapewnia Michał Górny, kierownik działu zbiorów sochaczewskiego muzeum, salwy honorowe zostaną wystrzelone ze wszystkich dział, także z 15 luf organek.
Zaś co do 800-lecia kasztelanii w Sochaczewie, Michał Górny mówi, że analizując zagadnienie lokacji, należy wskazać, że pierwsza wzmianka o Sochaczewie jako mieście pochodzi z 1324 roku, z dokumentu dotyczącego rozstrzygnięcia sporu między dwoma biskupami. Spór rozsądził arcybiskup gnieźnieński przebywający w mieście. Pada tam wzmianka: „…Iohannis electi Poznaniensis in Ciuitate Sochaczow…”.
– Zwrot „Ciuitate” jest abrewiacją łacińskiego zwrotu „civitas” oznaczającego miasto, drugim takim określeniem jest „urbs” – wyjaśnia Górny. – Jest to niewątpliwie pierwsza wzmianka dotycząca Sochaczewa jako miasta. Poprzednie, m.in. z 1297, z 1294 czy najstarsza – z 1221 roku, zawierają nawiązania do Sochaczewa jako stolicy kasztelanii, stąd obecny w nich zwrot „oppidum”, oznaczający warownię, czy przede wszystkim „Castellanus” z 1221 roku, gdzie w piśmie wymieniono Falantę, pierwszego kasztelana. Ta pierwsza wzmianka jednak w żaden sposób nie wskazuje na obecność miasta, które w średniowieczu oznaczało ośrodek mający własną autonomię pod postacią praw miejskich.
W przypadku dokumentu z 1221 roku mamy pewność, że na terenie dzisiejszego zamku książąt mazowieckich istniał gród, potwierdzony zresztą archeologicznie. To właśnie rzeczony gród był siedzibą kasztelanii. Możemy więc mówić o co najmniej 800 latach istnienia kasztelanii, która była ośrodkiem administracyjnym średniego szczebla.
Naturalnie, istnieje też data 1138, czyli wzmianka o śmierci Bolesława Krzywoustego. I chociaż jest to niepewne źródło, jeżeli chodzi o samą śmierć władcy, to z pewnością jest to pierwsza wzmianka gdzie pojawia się nazwa „Sochaczew” (a dokładnie „Sochaczow”), oznaczająca prawdopodobnie gród – dodaje muzealnik.
Kiedy więc Sochaczew stał się miastem? Dzisiejsza wiedza pozwala sądzić, że mogło to nastąpić między 1221 a 1324 rokiem. A na pewno przed tą drugą datą.
Do 1300 roku w Polsce ulokowano ok. 250 miast i zapewne w tej liczbie znajdował się także Sochaczew.
UM
Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis